IZ MOJE DUŠE

Smrtonosni ples

dobojka | 27 Februar, 2021 15:11

U Srednjem veku u južnoj Evropi, osobito Italiji i Istri, izbijale su "epidemije" masovne histerije koje su nazivane horeomanija. U pitanju su bile čitave skupine putujućih plesača i svirača koji su lutali od grada do grada, plesali i svirali do iznemoglosti da bi padali u trans i histerični zanos. Koren horeomanije ležao je u verovanju da osobe koje je ujela otrovna tarantula mogu da se izleče od otrova isključivo plesom do iznemoglosti. Po tom pauku su i plesači nazvani tarantisti, a ples tarantela.

Međutim, većina obolelih zapravo nije patila od ujeda tarantule, već su bili uvučeni u ritualni ples, koji je privlačio svakojake ljude obolele od raznih bolesti, avanturiste, lutalice, probisvete i razvratnike, a neretko se okončavao pravim orgijama i nasiljem.

Plesači u groznici i halucinacijama

Među tim plesačima postojala je posebna grupa ljudi, istinski bolesnih. Njihovi simptomi bili su specifični: patili su od snažnih napada groznice i halucinacija a često su im udovi bili crni od suve gangrene. Prema opisima, mnogi od njih pratili su putujuće grupe horeomanata, poštapajući se štakama i drugim pomagalima, potpirujući opštu histeriju snažnim halucinacijama sa spazmima koji su im prožimale celo telo. Prema novijim saznanjima istoričara, većinu horeomanata zapravo su činile osobe s takvim simptomima.

Samo, uzročnik te bolesti nije bio nikakav otrovni pauk, već sitna, neugledna gljiva Claviceps purpurea – ražena glavica koja parazitira na raži i srodnim žitaricama. To je gljiva iz porodice Clavicipitaceae. Vrsta je podeljena u 3 grupe (G1, G2, G3) u odnosu na stanište, morfologiju sklerocija i konidija, kao i sadržaj alkaloida. Obligatni je parazit koji parazitira pretežno na raži, pšenici i ječmu, kao i na još oko 400 drugih vrsta trava iz celog sveta.

Plodno telo ove gljive podseća na pepeljastu izraslinu, u obliku banane. Polni stadijum sastoji se od većeg broja sitnih kruškolikolikih plodišta, utisnutih u glavičasti nosač – stromu, na vrhu valjkaste drške. Strome se razvijaju u proleće iz crnoljubičastih, tvrdih izduženih sklerocija (u farmaciji poznatih pod imenom Secale curnutum). Sklerocija, struktura smeđe do crne boje, duga 1 do 3,5cm, služi za preživljavanje nepovoljnih uslova kao što su niske temperature, ali i kao medijum za polno razmnožavanje. Nakon što sazri, sklerocija otpada s biljke i na tlu stagnira do proleća. Plodišta sazrevaju tokom leta i tada izbacuju nitaste askospore koje, raznošene vetrom, zaraze ženske cvetove raži. Na zaraženim cvetovima razvija se bespolna forma koja proizvodi konidije (bespolne spore) i sladak sok koji zajedno s konidijama prenose insekti na nove biljke raži. Na zaraženim cvetovima kasnije se razvijaju sklerocije koje prezimljuju. Sklerocije sadrže otrovne alkaloide, uzročnike trovanja raženom glavicom. LSD u verskim obredima Asteka

Hemičar Albert Hofman 1943. godine proučavao je gljivice ergota, čija jezgra sadrže lisergičnu kiselinu. Кada je dodao dietilamin, proizveo je dietilamin lizergičnu kiselinu, poznatiju kao LSD. Dok je radio na ovom novom jedinjenju, Hofman je otkrio da su njegovi snažni halucinogeni efekti slični onima kod alkaloida prirodne lizergične kiseline koji se nalaze u semenima vrste Rivea corimbosa (ololiukui), koju su Asteci koristili u verskim obredima.Vatra svetog Antuna ili sveta kuga

Trovanje raženom glavicom naziva se ergotizam (prema ovoj grupi gljiva koje se nazivaju ergoti) i javlja se kod ljudi koji su jeli hleb umešen od brašna zaraženih žitarica i kod stoke koja se hranila zaraženim zrnevljem i krmivom. Postoje dve vrste simptoma trovanja ovom gljivom: konvulzivni i gangrenozni ergotizam. Gangrenozni oblik bio je čest u zapadnoj Evropi, dok je konvulzivni oblik prevladavao u Rusiji.

U slučaju gangrenoznog oblika toksični alkaloidi obustavljaju protok krvi, rezultirajući grotesknim simptomima. Jedna od karakteristika je oticanje ekstremiteta, popraćeno osećanjem vatrene vrućine i hladnoće. Moguć je svrab i peckanje na koži, stanje poznato pod nazivom formikacija (trnci). Nakon nekog vremena pojavi se suva gangrena na noktima, svim prstima, na kraju i udovima. Ekstremiteti postanu crni, a u težim slučajevima mumificirani delovi odvoje se od tela bez gubitka krvi. 

U konvulzivnom obliku javlja se grčenje mišića i konvulzije kao i teška živčana disfunkcija. Između konvulzija, oboleli pate od nesanice i nezasite gladi. Oni koji prežive, često ostanu mentalno poremećeni. Halucinacije, izgubljenost, zbunjenost i privremena ili permanentna psihoza, mogu biti propratna stanja oba tipa ergotizma. Takođe, trudnice koje konzumiraju čak i najmanju količinu sklerocija najčešće dožive pobačaj.

Кroz istoriju je poznato više epidemija ergotizma, a istoričari veruju da je ražena glavica bila ključni sastojak u piću koje se koristilo tokom Eleusinskih misterija, inicijacijskih ceremonija koje su se svake godine održavale među poklonicama kulta grčkih boginja Demetre i Persefone u Eleusini i bile su najpoznatiji i najvažniji od svih misterijskih kultova u antici. U Srednjem veku epidemije ergotizma bile su toliko česte da je osnovana specijalna samostanska bolnica posvećena Svetom Antunu, čiji su se monasi bavili lečenjem obolelih od ergotizma. Po redu monaha Svetog Antuna i bolest je dobila naziv Vatra Svetog Antuna ali i Sveta kuga (sacra pestis) i Sveta vatra (ignis sacra). Pretpostavlja se da je i masovna histerija koja je inicirala čuveni slučaj Salemskih veštica bila izazvana konzumiranjem hleba koji je bio zaražen raženom glavicom, a zabeleženi su i slučajevi trovanja u XX veku.

U Srednjem veku stopa smrtnosti kod osoba obolelih od ergotizma bila je izuzetno visoka. Po nekim podacima, između 990. godine i 1129. godine u Francuskoj od ove bolesti umrlo je više od 50.000 ljudi. Od otrova – lekovi

Ergotizam nastaje zbog delovanja alkaloida: ergometrina, ergometrinina, ergotamin, i ergotaminina, koji se nalaze u sklerocijama. Ovi alkaloidi našli su primenu u savremenoj medicini, gde se koriste za stimulaciju kontrakcije materice pri porođaju, ubrzavaju perifernu cirkulaciju, kao i u lečenju migrene. Danas se za potrebe farmaceutske industrije sklerocije proizvode veštačkim zaražavanjem raži, da bi se dobio što veći prinos sklerocija. Nekada se napitak od ražene glavice koristio za izazivanje pobačaja.

Do trovanja najčešće dolazi lošim skladištenjem žitarica koje su izložene vlagi i temperaturnim šokovima.

Brojna važna medicinska otkrića proistekla su iz istraživanja ergot gljivica i ergotizma. Godine 1935. izolovan je alkaloid ergonovin. Budući da izaziva snažne mišićne kontrakcije, koristi se za izazivanje porođaja i za kontrolu krvarenja. Alkaloid ergotamin intenzivno se koristi za ublažavanje migrenskih glavobolja kroz suženje krvnih sudova.

U SAD postoji čitava industrija ražene glavice gde se hektari žitarica veštački zaražavaju gljivom Claviceps purpurea, kako bi se dobila berba sklerocija koje su našle široku upotrebu u farmaceutskoj industriji.


Generalna | Permalink | Dodaj komentar | Trekbekovi (0)

Doktori za kugu

dobojka | 25 Februar, 2021 13:01

Kuga je nekada bila najstrašnija bolest na svijetu, sposobna uništiti stotine milijuna ljudi u nezaustavljivim globalnim pandemijama. Žrtve bolesti nosile su se s bolno natečenim limfnim čvorovima, pocrnjelom kožom i drugim jezivim simptomima.
U Europi iz 17. stoljeća, liječnici koji su brinuli o žrtvama kuge nosili su čudne uniforme. Pokrivali su se od glave do pete i nosili masku s dugačkim kljunom u obliku ptičjeg. Razlog za kljun bila je zabluda o samoj prirodi opasne bolesti, piše National Geographic.
Malo liječnika s maskama je preživjelo
U razdoblju izbijanja bubonske kuge, pandemije koja se stoljećima ponavljala u Europi, gradovi zahvaćeni bolešću angažirali su liječnike protiv kuge koji su liječili i bogate i siromašne jer ih je plaćao grad i propisivali ono za što se vjerovalo da je zaštitno sredstvo protiv kuge, bili su svjedoci u oporukama umrlih i obavljali su obdukcije.
To su uglavnom bili drugorazredni liječnici koji nisu mogli na drugi način pokrenuti uspješan posao. Neki su to činili noseći maske s tim čudnim, velikim kljunom ispunjenim aromatičnim travama. Izgledi za preživljavanje liječnika u doba kuge bili su vrlo mali.
Nastanak zaštitnog odijela obično se pripisuje Charlesu de Lormeu, liječniku koji je brinuo o medicinskim potrebama mnogih europskih kraljeva tijekom 17.stoljeća, uključujući Luisa XII i Gastona d’Orleansa, sina Marije Medici.
Danas je maska dio karnevala
On opisuje odijelo koje je činio teški kaput prekriven mirisnim voskom, hlače povezane s čizmama, košulju utaknutu u hlače, šešir i rukavica od kozje kože. Liječnici za kugu nosili su štap koji im je omogućavao da bez dodira pregledaju žrtvu.
Oprema za glavu bila je posebno neobična. Nosili su naočale, maska je imala nos dug pola metra u obliku kljuna, ispunjen mirisima, sa samo dvije rupe, po jedna sa svake strane blizu nosnica što je bilo dovoljno za disanje.
Liječnici za kugu širom Europe nosili su ovu odjeću, a u Italiji je ubrzo postala jedna od glavnih likova karnevala i commedia dell’arte, do danas.
Mislili su da će ih slatki mirisi zaštititi
Ovakvo odijelo trebalo je zaštititi liječnika od zaraze. U tim vremenima liječnici su vjerovali da se kuga širi otrovanim zrakom i da može stvoriti neravnotežu u tjelesnim tekućinama.
Smatralo se da slatki, jaki mirisi mogu zaštititi nosnice. Tamjan, klinčić, cimet, metvica, kamfor, jantar, matičnjak, opijum i drugi intenzivni mirisi bili su uobičajeni u to doba.
Liječnici bi napunili svoje maske mješavinom 55 biljaka i komponentama poput praha viperke, cimeta, mirte i meda. De Lorme je mislio da će oblik kljuna dati dovoljno vremena da zaraženi zrak proguta zaštitno bilje prije nego pogodi nosnice i pluća kugom.
Kugu mogu prenijeti i životinje
Kugu uzrokuje bakterija yersinia pestis koja se može prenijeti sa životinja na ljude ubodom buha, kontakta s kontaminiranom tekućinom ili tkivom, i udisanjem zaraženih kapljica od kihanja ili kašljanja ljudi sa pneumoničnom kugom.
Trgovina i urbanizacija uzrokovala je da se kuga proširi na sve kontinente osim na Antarktik. Tri grozne pandemije tutnjale su zemaljskom kuglom prije nego li je otkriven uzrok.
Justinijanova kuga koja je dnevno ubijala oko 10 000 ljudi oko 561.godine, crna smrt koja je između 1334.i 1372.godine izbrisala trećinu Europljana i nastavila s povremenim ispadima 1879. I treća pandemija koja je opustošila veći dio Azije između 1894.i 1959.godine.
Kostimi nisu bili nikakva zaštita
Odijela liječnika i njihove metode nisu puno značile, piše povjesničar Frank M. Snowden. Terapijske strategije puštanja krvi ili stavljanja žaba na kvržice koje uzrokuje bolest, činile su malo za produljenje života, ublažavanje patnje ili djelovanje lijeka.
Liječnike je u tim kostimima bilo lako prepoznati, ali sve do porasta teorije klica i modernih antibiotika, njihovi kostimi nisu predstavljali nikakvu zaštitu od bolesti.

Generalna | Permalink | Dodaj komentar | Trekbekovi (0)

Dara iz Jasenovca

dobojka | 01 Februar, 2021 21:17

Svaki spomen Jasenovca slovo i rec o njemu moraju biti spomen slovo i rec svakog od nas 

jer Srbije je vise pod zemljom nego na njoj i ko god kaze da tisini moramo ostaviti ono 

pod zemljom taj nad njom zivi bedni zaborav . Jednostavno dok ne slavimo stradanja 

stradacemo u slavi . Kada kazem da slavimo stradanja naravno da ne mislim na vasarenje

kostiju vec da jednom za svagda budemo nacisto koliko je nevine srpske krvi proliveno 

samo zato sto je srpska . Jasenovac je nasa neprebolna rana i nasa bruka i sa tim jednom

moramo biti nacisto . Bruka jer se i danas ne zna koliko srpskih jauka neumorno vapi da 

ga Srbija cuje . Ne lazimo se da nam je neko drugi kriv sto broj stradalnika jos kantarimo 

kao da je šaka rasutog kamenja . Pa i da je kamenje ne verujem da bi se broj znao koliko

ih je ali ne i srpskih glava . Batalimo price da se smelo i moglo cutali smo u ime bratstva

i jedinstva bratstvujuci s onima u cijim se jamama jos cuje krik majke za detetom . 

Onima cijim se livadama jos zanju kosti Srbinove . Cutali smo i cutimo da se krvnici ne 

osete lose sto su srpske majke vazda u crnini . Niko nije bolovao od Jugoslovestva kao

mi i niko nije toliko trpeo za bolescu precutkujuci lek . A lek je nista drugo do istine o

stradanju srpskom inace cemo doveka krvariti Jasenovcem , Jastrebarskim , Jadovnom 

Gradiskom , Pagom . Narod ljubavi vere prastanja i trajanja i zbog toga i jesmo satirani

jer zveri su o ovom postojanju mogli svedociti krvlju nevinog Srblja na svojim rukama . 

Na zlu su postali na nasoj cutnji su opstali . Jednostavno buducnost ce nas prizvati koliko

budemo culi glasove iz proslosti . Jedan od njih je svakako Dara iz Jasenovca kako bismo 

culi Petra , Mirjanu , Slobodana , Radovana , Jovanu , Mirka , Bratislava iz Velike Hoce , 

Orahovca , Đakovice , Decana , Peći , Pristine , Kosovske Mitrovice , Gracanice , Starog 

Gracka , Oblica , Prizrena , zatravljenih sela Srebrenice , jauka iz zbegova Republike Srpske 

Krajine  

Generalna | Permalink | Dodaj komentar | Trekbekovi (0)

 
Accessible and Valid XHTML 1.0 Strict and CSS
Powered by blog.rs - Design by BalearWeb