IZ MOJE DUŠE

Prota Dusan Subotic

dobojka | 18 Decembar, 2024 12:49

Dušan Subotić (Gradiška, 11. februar 1884 — Banja Luka, 5. maj 1941) bio je sveštenik Srpske pravoslavne crkve u činu protojereja i narodni poslanik u pet navrata u Narodnoj skupštini Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca i Kraljevine Jugoslavije. Ubijen je od strane ustaša zajedno sa banjalučkim vladikom Platonom Jovanovićem u okolini Banjaluke, a SPC ga je uvrstila u red sveštenomučenika. Dušan Subotić je rođen 11. februara 1884. u Gradišci, u tadašnjoj Austrougarskoj, u staroj svešteničkoj porodici, od oca Jovana − sveštenika, i majke Marije. Nakon završene osnovne škole u rodnom gradu, odlazi u Sarajevo gde završava studije na Reljevskoj bogosloviji. U čin sveštenika rukopoložen je 29. i 30. januara 1906. od strane tadašnjeg mitropolita banjalučko-bihaćkog Evgenija. Nakon rukopoloženja postavljen je na mesto paroha u selu Laminci kraj Gradiške gde je ostao sve do 1912. godine. Paralelno sa svešteničkim pozivom prota Dušan je aktivno učestvovao u otvaranju srpskih škola na području svoje eparhije, a godine 1909. u selu podiže i Parohijski dom.Samo tokom prve godine njegovog rada, na području Gradiške je otvoreno nekoliko zadruga i čitaonica, a posebno je veliku pažnju posvećivao osnivanju srpskih sokolskih četa.

Nakon penzionisanja njegovog oca Jovana 1912, prota Dušan prelazi službom u Gradišku, a odlukom mitropolita Vasilija od 15. aprila 1935. postavljen je na mesto arhijerejskog namesnika bosanskogradiškog.Tokom Prvog svetskog rata prota Dušan je četiri godine proveo u austrijskim zatvorima u Banjaluci i Zenici, a nakon rata vraća se u Gradišku i učestvuje u formiranju srpskih narodnih veća. Godine 1918. postaje članom Radikalne stranke i počinje aktivnije sa političkim delovanjem. U pet navrata je biran kao narodni poslanik sreza bosanskogradiškog — 1920, 1923, 1925, 1935. i 1938. godine.^[1]

Na njegovu inicijativu je u Gradišci 1927. podignuta nova crkva posvećena Pokrovu Presvete Bogorodice, hram izgrađen u srpsko-vizantijskom stilu (Ustaše su crkvu porušile do temelja tokom 1941. godine).

Svega par dana nakon formiranja fašističke Nezavisne Države Hrvatske u čiji sastav je ušla i Gradiška, prota Dušan je uhapšen (11. april 1941) od strane novih vlasti pod optužbom za antidržavno i antihrvatsko delovanje . nakon hapšenja zatočen je u lokalni katolički manastir, da bi ubrzo bio prebačen u logor u Staroj Gradišci. Potom je odveden u Banjaluku i zatvoren u tvrđavi Kastel gde je podvrgnut brojnim torturama i mučenjima, pre nego što je zajedno sa tadašnjim banjalučkim vladikom Platonom Jovanovićem ubijen u noći sa 4. na 5. maj 1941. godine. Njegovo telo ustaše su bacile u reku Vrbanju na čijim obalama je i pronađeno 24. maja kod istoimenog sela gde je privremeno i sahranjen. Vladiku i protu ubile su ustaše: Asim Đelić, Mirko Kovačević i Niko Čondrić, svi iz Banjaluke.

Dana 3. maja 1946. posmrtni ostaci prote Dušana Subotića su eshumirani iz privremene grobnice i preneseni na gradsko groblje u Gradišci gde su položeni u porodičnu grobnicu Subotića Na 77. godišnjicu njegove smrti 2018. u Gradišci je postavljena spomen bista proti Dušanu Subotiću, a predstavljena je i knjiga „Dušan Subotić, prota stradalnik” autora Darija Drinića.