IZ MOJE DUŠE

Vela Nigrinova

dobojka | 27 Jul, 2024 12:12

Vela Nigrinova (Ljubljana, 14. novembar 1862 – Beograd, 31. decembar 1908)^[a] bila je čuvena srpska glumica slovenačkog porekla. Zahvaljujući velikom talentu i snažnom uticaju na razvoj glume krajem 19. i početkom 20. veka zauzima jedno od najvažnijih mesta u istoriji srpskog pozorišta. Nigrinova je svemoćno vladala beogradskom scenom i bila nazivana srpskom Sarom Bernar. Za vreme Srpsko-bugarskog rata 1885. radila je kao dobrovoljna bolničarka i šila rublje za srpske vojnike i ranjenike . Vela Nigrinova rođena je 14. novembra 1862. u Ljubljani, po ocu Čehinja, po majci Nemica. Otac Avgust je bio službenik na železnici. Porodica Nigrinov imala je četiri ćerke: Velu (Avgustu), Mariju, Gizelu i Matildu. Sve četiri sestre postale su pozorišne glumice i pevačice. Na pozorišnoj sceni Vela je debitovala 1876. godine, da bi već 1882. godine, na poziv Davorina Jenka, prešla u Beograd gde je, u Narodnom pozorištu, ostvarila blistavu karijeru . Prema kazivanjima savremenika, Vela je u početku imala niz problema, jer je teško učila srpski jezik. Živela je sa Davorinom Jenkom, koji je od nje bio stariji dvadeset sedam godina. Ipak, brzo se i u potpunosti uklopila u tadašnju beogradsku sredinu i prihvatila njen duh i mentalitet, postavši jedna od najviđenijih gošći u Skadarliji. U ovoj čuvenoj beogradskoj četvrti Vela se družila sa tadašnjim čuvenim boemima: upravnikom Narodnog pozorišta Petrom Dobrinovićem, režiserom Aleksom Bačvanskim, glumcima Čiča Ilijom Stanojevićem, Svetislavom Dinulovićem, Miloradom Gavrilovićem, Tošom Jovanovićem, Dobricom Milutinovićem, a bila je pozivana i među dvorske dame kraljice Natalije . Preminula je 31. decembra 1908. godine. Sahranjena je na beogradskom Novom groblju, o trošku države Srbije. Njena smrt bila je jedan od najpotresnijih događaja toga doba u srpskoj prestonici. Na večni počinak ispratile su je hiljade Beograđana. Davorin Jenko je prodao njihovu kuću u Beogradu i vratio se u rodnu Sloveniju . Priča se da je Vela Nigrinova zbog svoje neobične lepote i izuzetne pojave izazivala „nemir u muškim srcima”. Poznato je da su zbog nje dva ondašnja ministra išla i na dvoboj. Ipak, najlepša priča o opčinjenosti Velinom lepotom jeste priča o književniku Janku Veselinoviću, iako poznavaoci tvrde da ona za to nije davala povoda, niti je odgovarala na njegove ljubavne signale. Priča se da je čuveni pozorišni komad "Đido" čuveni književnik napisao upravo zbog nje, namenivši joj ulogu Ljubice. Čak je u prvom činu oblačio mačvansku nošnju i pevao u horu, kako bi Velin nastup bio što uspešniji . Vela Nigrinova obeležila je medijski prostor srpske prestonice krajem 19. veka. Njena nesvakidašnja ekstravagancija, mogućnost metamorfoze i kanonizovani tip lepote (crna kovrdžava kosa, krupne oči, bela put) doprineli su da postane inspiracija fotografa Milana Jovanovića i slikara Đorđa Krstića. Brojne fotografije Vele Nigrinove otkrivaju višeslojnost njenog glumačkog lika, pomoću kojeg je izgradila imidž neprikosnovene dive srpskog glumišta s kraja 19. veka. Glumačku karijeru Vela Nigrinova započinje sa nepunih 14 godina, 19. aprila 1876. glavnom ulogom^[2] u komadu „Lovudska sirotica”, nemačke glumice i spisateljice Šarlot Birh-Pfajfer. Već u svom prvom nastupu Vela pokazuje veliki talenat. Godine 1882. na poziv Davorina Jenka, prelazi u Beograd gde dobija angažman u beogradskom Narodnom pozorištu.^[3] Pred beogradskom publikom prvi put nastupa 21. oktobra 1882. godine, u predstavi "Debora".^[2] U Narodnom pozorištu obeležila je i 25-ogodišnjicu rada, 23. oktobra 1907. godine, ulogom Magde u Sudermanovoj drami „Dom”. Poslednji put je nastupila pred beogradskom publikom 28. maja 1908. kao carica Teodora .